Φαίνεται πως μέσω του νερού που πίνουμε, των διαφόρων ροφημάτων, των φρούτων, των λαχανικών και άλλων υγρών τροφών, καθώς και σε συνδυασμό με τον εκπληκτικό μηχανισμό του οργανισμού μας που του δίνει τη δυνατότητα να εξισορροπεί τα υγρά στο σώμα, η ενυδάτωση δεν μοιάζει δα και κάτι τόσο δύσκολο για τους περισσότερους ενήλικες – ή μήπως όχι;
Ας ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στα δεδομένα του ζητήματος.
Το σώμα και τα κύτταρά μας.
Είναι αδύνατον να υπερεκτιμηθεί η σημασία του νερού στο σώμα. Αποτελεί, άλλωστε, τα δύο τρία του σωματικού μας βάρους και αποτελεί το θεμέλιο για πάμπολλες λειτουργίες του σώματος, περιλαμβανομένης της πέψης, του κυκλοφορικού, της θερμοκρασίας του σώματος, καθώς και της γενικότερης ευεξίας των κυττάρων μας. Ευτυχώς, το γεγονός ότι χάνουμε περίπου 4 με 9 ποτήρια νερού την ημέρα μέσω της αναπνοής, του ιδρώτα, της ούρησης και της αφόδευσης, δεν προκαλεί πρόβλημα στον οργανισμό ενός συνήθους ενήλικα, λόγω των ευαίσθητων συστημάτων που καθορίζουν την ενυδάτωση.
Σύμφωνα με τον ειδικό σύμβουλο σε θέματα ενυδάτωσης Doug Casa, στοιχεία δείχνουν πως το σώμα αναπληρώνει την απώλεια μόλις 1 με 2% της συνολικής ποσότητας νερού στο σώμα ενεργοποιώντας την αίσθηση της δίψας και της επιθυμίας να πιείτε νερό. Αυτός ο προγραμματισμός παραμένει ακριβής χρονικά επειδή ο εγκέφαλος, τα νεφρά, οι διάφοροι αδένες και οι ορμόνες μας συνεργάζονται για να παρακολουθούν την ποσότητα του νερού που προσλαμβάνουμε σε σχέση με αυτή που αποβάλλουμε.
Όλα ξεκινούν στον υποθάλαμο, τον αδένα που ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός μας και ενεργοποιεί τη διαδικασία εξισορρόπησης των υγρών στο σώμα μας. Όταν ο υποθάλαμος εντοπίζει λίγο νερό στο αίμα μας, σηματοδοτεί την απελευθέρωση μιας αντιδιουρητικής ορμόνης ώστε τα νεφρά να κατακρατούν λιγότερο νερό από το αίμα. Αυτό έχει φυσικά ως αποτέλεσμα λιγότερα ούρα, τα οποία εμφανίζονται πιο συμπυκνωμένα και σκουρόχρωμα. Στο σημείο αυτό και ο εγκέφαλός μας μάς λέει ότι διψάμε, ωσότου πιούμε ή καταναλώσουμε κάτι, οπότε και τα επίπεδα νερού μας επανέρχονται στο φυσιολογικό. Παρόμοια, όταν η θερμοκρασία του σώματός μας ανεβαίνει λόγω πυρετού, σωματικής άσκησης ή θερμού περιβάλλοντος, τα σώματά μας προσπαθούν να μειώσουν τη θερμοκρασία μας χρησιμοποιώντας την εφίδρωση, καθώς ο ιδρώτας που απελευθερώνεται συνοδεύεται από μια ποσότητα θερμότητας.
Ωστόσο, παρότι χάνουμε νερό μέσω του ιδρώτα, της ούρησης κτλ. το σώμα είναι σχεδιασμένο τόσο υπέροχα ώστε μόνο όταν χάνουμε περισσότερο νερό από όσο μπορεί να αναπληρώσει ενεργοποιεί το αίσθημα της δίψας. Όταν, δηλαδή, υφιστάμεθα αφυδάτωση.
Ζεστοί, κουρασμένοι, διψασμένοι: τα συμπτώματα της αφυδάτωσης.
Όταν έχουμε αφυδατωθεί, το καταλαβαίνουμε από συγκεκριμένα συμπτώματα που περιλαμβάνουν την ξηροστομία, πονοκεφάλους, ζαλάδα, εξάντληση ή και λήθαργο, καθώς και δυσκολία στην ούρηση. Όλα αυτά βασικά συμβαίνουν γιατί τα νεφρά μας έχουν λάβει την οδηγία να κατακρατούν όσο γίνεται το νερό εντός του σώματος. Το νερό παίζει σημαντικό ρόλο για τον όγκο του αίματος, γεγονός που επηρεάζει την πίεση του αίματος και τους καρδιακούς παλμούς. Όταν αφυδατωνόμαστε μειώνεται ο όγκος του αίματός μας, όπως και η πίεσή μας, προκαλώντας ταχυκαρδία.
Σε κάποιους, η αφυδάτωση προκαλεί πονοκεφάλους και ημικρανίες. Μολονότι ακόμη διερευνάται η σχέση της ενυδάτωσης και των πονοκεφάλων, σύμφωνα με μια θεωρία όταν το σώμα νιώθει έντονη την έλλειψη νερού, τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν, μειώνοντας τη παροχή οξυγόνου και αίματος στον εγκέφαλο, γεγονός που με τη σειρά του προκαλεί πονοκεφάλους. Παράλληλα, εφόσον τα κύτταρά μας δεν βρίσκουν το νερό που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σωστά, όλα τα συστήματα του οργανισμού μας εργάζονται σκληρότερα για να φέρουν σε πέρας τη λειτουργία τους, προκαλώντας κούραση ή εξάντληση.
Η αφυδάτωση, όπως έχει τεκμηριωθεί, μας επηρεάζει και από ψυχολογική άποψη. Μελέτες έχουν δείξει τη σχέση της ενυδάτωση με τη δυνατότητα συγκέντρωσης, τη μνήμη και τη διάθεση.
Το συμπέρασμα
Η ποσότητα νερού που χρειάζεται το κάθε άτομο ποικίλλει και καθορίζεται από το τι τρώει και πίνει, το κλίμα στο οποίο διαμένει, και το επίπεδο της φυσικής του δραστηριότητας.
Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε ακόμη περισσότερο το πόσο καλά ενυδατωμένος είναι ο οργανισμός μας, π.χ., όταν αθλούμαστε, όταν βρισκόμαστε σε πολύ θερμό περιβάλλον, όταν είμαστε άρρωστοι και έχουμε πυρετό ή όταν πάσχουμε από διάρροια ή από συνεχείς εμετούς.
Το σώμα μας είναι τόσο έξυπνα σχεδιασμένο, ώστε όταν ιδρώνουμε υπερβολικά και χάνουμε άλατα και ηλεκτρολύτες, αισθανόμαστε την επιθυμία να πιούμε ροφήματα που ταυτόχρονα μας ξεδιψούν αλλά περιέχουν και νάτριο. Η κατανάλωση ροφημάτων με υδρογονάνθρακες και ηλεκτρολύτες μπορούν να βοηθήσουν πολύ τον οργανισμό μετά από έντονη άσκηση, ενυδατώνοντάς τον αλλά και μειώνοντας το αίσθημα της κόπωσης.
Από την άλλη είναι σημαντικό να θυμάστε και το εξής: αν πίνετε περισσότερο νερό από όσο χρειαζόμαστε, τα νεφρά μας δεν μπορούν να αποβάλουν αρκετό νερό για να επαναφέρουν τον οργανισμό στη σωστή του ισορροπία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το νάτριο στο αίμα μας να αραιώσει πολύ, προκαλώντας συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, εξάντληση, ναυτία ή εμετό, σύγχυση ή και κρίσεις. Το καλύτερο, λοιπόν, είναι να χρησιμοποιούμε το φυσικό συναίσθημα της δίψας ως τον καλύτερο οδηγό για το πόσο νερό πρέπει να πιούμε.
Όσο καλύτερα κατανοούμε και αντιλαμβανόμαστε το πώς λειτουργεί το σώμα μας όταν είναι καλά ενυδατωμένο, καθώς και όταν έχει αφυδατωθεί, σε τόσο καλύτερη θέση βρισκόμαστε για να το βοηθήσουμε στην προσπάθειά του να ικανοποιήσει τις καθημερινές μας ανάγκες και δραστηριότητες.
